احکام نگاه به نامحرم| نگاه به عکس و فیلم نامحرم چه حکمی دارد؟

ادامه‌ی احکام نگاه و پاسخ ده تن از مراجع تقلید در رابطه با سؤالات این باب را با نقلِ فتاوای ایشان از کتاب «پرسش ها و پاسخ ها - دفتر شانزدهم - رساله دانشجویى» اثر حجت الاسلام سیّد مجتبی حسینی، دنبال می نمائیم: 

پرسش ٣٣٧. آیا مرد مى  تواند براى آگاهى از خصوصیات جسمى و زیبایى دخترى كه مى  خواهد با او ازدواج كند، عكس یا فیلم او را مشاهده كند؟ در صورتى كه دختر، فامیل و آشنا باشد، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اگر بدون قصد لذّت باشد، اشكال ندارد؛ هر چند آن دختر از فامیل و آشنایان باشد. 

پرسش ٣٣٨. شخصى قصد ازدواج دارد، آیا مى  تواند بدون قصد لذّت به چهره و موى خانم  ها (مثلاً در خیابان) نگاه كند، تا یكى را بپسندد و بعد از او خواستگارى كند؟
همه‌ی مراجع: این نوع نگاه  ها جایز نیست.
تبصره. نگاه به بدن زن، به منظور ازدواج با او شرایطى دارد و پرسش یاد شده، خارج از این موارد است.
 

پرسش ٣٣٩. آیا نگاه مرد به بدن نامزد خود ـ كه هنوز نامحرم است؛ ولى ازدواج با او قطعى است ـ جایز است؟
همه‌ی مراجع: خیر، نامزد نامحرم، با سایر زنان تفاوتى ندارد.
 

پرسش ٣٤٠. مرد تا چه اندازه مى  تواند به بدن زن، هنگام خواستگارى نگاه كند (البته با رعایت شرایط خاص خود)؟
آیات عظام امام، خامنه  اى و فاضل: مى تواند به بدن دختر نگاه كند؛ هر چند احتیاط مستحب است كه تنها به دست و صورت و پاها، مو و مقدارى از بدن (مانند گردن و بالاى سینه) اكتفا كند.
آیات عظام بهجت، تبریزى، سیستانى و مكارم: تنها مى  تواند به دست و صورت، پاها، مو و مقدارى از بدن (مانند گردن و بالاى سینه) دختر نگاه كند.
آیت  اللّه صافى: بنا بر احتیاط واجب، تنها به صورت و دست  ها تا مچ اكتفا كند.
آیت  اللّه نورى: مى  تواند به دست و صورت، پاها، مو و مقدارى از بدن (مانند گردن و بالاى سینه) دختر نگاه كند و اگر نتواند از خصوصیات سایر بدن، از روى لباس آگاهى پیدا كند، نگاه به تمام بدن جایز است.
تبصره. نگاه به دختر براى خواستگارى شرایطى دارد كه عبارت است از:
١. به قصد لذّت و ریبه نباشد.
٢. براى آگاهى از وضع جسمانى او باشد.
٣. مانعى از ازدواج در میان نباشد.
٤. احتمال بدهد كه دختر او را رد نمى  كند.
 

پرسش ٣٤١. آیا نگاه به برجستگى  هاى بدن زن نامحرم (مانند سینه و پشت)، از روى لباس و مانتو جایز است؟
همه‌ی مراجع: اگر با قصد لذّت باشد و یا بترسد كه به گناه بیفتد، نگاه به این مواضع جایز نیست.
 

پرسش ٣٤٢. اگر انسان همان طور كه از دیدن باغ و گلستان لذّت مى  برد، از نگاه كردن به چهره‌ی زن لذّت ببرد؛ آیا این كار حرام است و مصداق قصد لذّت به حساب مى  آید؟
همه‌ی مراجع: این گونه نگاه  ها، چون جنبه‌ی لذّت جنسى دارد، جایز نیست.
 

پرسش ٣٤٣. نگاه به زنان نامحرم ـ به ویژه فامیل و آشنا ـ بدون قصد لذّت و تنها از روى علاقه و محبّت (مثلاً به چشم خواهرى)، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، نگاه به صورت و دست آنان تا مچ جایز است؛ ولى نگاه به جاهاى دیگر (هر چند بدون قصد لذّت) حرام است.
آیت  اللّه صافى: نگاه به بدن آنان (هر چند بدون قصد لذّت) حرام است و بنابر احتیاط واجب، به صورت و دست آنان تا مچ نیز بدون قصد لذّت نگاه نشود.
 

پرسش ٣٤٤. آیا نگاه به موهاى زن نامحرم، از داخل آینه جایز است؟
همه‌ی مراجع: خیر، جایز نیست.
تبصره. حكم نگاه از آینه، شیشه، آب صاف و مانند آن، با نگاه به عكس و فیلم زن تفاوت دارد. نگاه از داخل آینه به زن نامحرم جایز نیست؛ ولى نگاه به عكس و فیلم او (اگر نا آشنا باشد)، جایز است.
 

پرسش ٣٤٥. حكم نگاه كردن زن به بازو و آرنج مرد نامحرم چیست؟
آیات عظام امام، خامنه  اى و صافى: جایز نیست.
آیت  اللّه بهجت: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
آیات عظام تبریزى، سیستانى، فاضل، مكارم، نورى و وحید: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه باشد، اشكال ندارد.
 

پرسش ٣٤٦. آیا نگاه كردن به مو و بدن دختر نابالغ جایز است؟
آیات عظام امام و سیستانى: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد؛ ولى بنابر احتیاط (مستحب) به جاهایى (مانند ران، شكم و سینه) كه معمولاً آن ها را مى  پوشانند، نگاه نكند.
آیت  اللّه  بهجت: اگر دخترى است كه خوب و بد را مى  فهمد، بنابر احتیاط واجب نگاه به او ـ خواه با قصد لذّت یا بدون آن ـ جایز نیست.
آیات عظام تبریزى، صافى و وحید: اگر دخترى است كه خوب و بد را مى  فهمد (و به حدّى رسیده كه مورد نظر شهوانى است)؛ در این صورت نگاه به او ـ هر چند بدون قصد لذّت ـ جایز نیست.
آیات عظام فاضل، مكارم و نورى: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد؛ ولى بنابر احتیاط واجب به جاهایى (مانند ران، شكم و سینه) كه معمولاً آن ها را مى  پوشانند، نگاه نكند.
 

پرسش ٣٤٧. دیدن عكس دوران كودكى زن نامحرم، در صورتى كه پوشش كافى نداشته باشد، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع (به جز سیستانى): اگر نگاه به آن باعث هتك وى و تحریك شهوت نشود، اشكال ندارد.
آیت  اللّه سیستانى: اگر عكس یاد شده، حكایت از وضع كنونى زن كند و او را نیز بشناسد، بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.
 

پرسش ٣٤٨. نگاه به عكس و فیلم برخى از فامیل  ها و آشنایان كه از نظر حجاب بى  بند و بار و بى  باك هستند، چه حكمى دارد؟
آیات عظام امام، تبریزى، سیستانى، مكارم، نورى و وحید: اگر باعث مفسده نشود، اشكال ندارد.
آیات عظام بهجت و فاضل: بنابر احتیاط واجب، نگاه به عكس و فیلم آنان، جایز نیست.
آیات عظام خامنه  اى و صافى: نگاه به عكس و فیلم آنان جایز نیست.
 

پرسش ٣٤٩. نگاه به فیلم  هاى مجاز داخلى و خارجى ـ كه از سوى وزارت ارشاد اجازه داده شده است ـ چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: [اگر در حدّ ابتذال نبوده] و بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه باشد و باعث مفاسد و انحرافات اخلاقى نشود، اشكال ندارد (خواه فیلم داخلى باشد یا خارجى).
 

پرسش ٣٥٠. آیا زن و شوهر براى تحریك جنسى، مى  توانند به فیلم  هاى سكس و مبتذل نگاه كنند؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى): خیر، تحریك شهوت به وسیله‌ی فیلم  هاى مبتذل و جنسى جایز نیست.
آیت  اللّه  تبریزى: نگاه به فیلم  هایى كه باعث تحریك شهوت بر حرام و یا ترویج فساد در جامعه مى  شود، جایز نیست.
 

پرسش ٣٥١. اگر با مشاهده‌ی فیلم  هاى شهوت  انگیز، مقدارى از شهوت انسان فروكش كند و در جلوگیرى از ارتكاب حرام مؤثّر باشد؛ آیا مشاهده‌ی آن جایز است؟
همه‌ی مراجع: نگاه به این فیلم  هاى شهوت انگیز، جایز نیست و توجیه یاد شده، مجوّز ارتكاب حرام دیگر نمى  شود.
 

پرسش ٣٥٢. نگاه به فیلم  هاى مبتذل ـ كه بیشتر زنان غیرمسلمان در آن بازى مى  كنند ـ در صورتى كه موجب تحریك انسان نشود، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): با توجّه به این كه دیدن این گونه فیلم  ها، شهوت برانگیز و مقدّمه‌ی ارتكاب گناه است، نگاه به آن ها حرام است.
آیت  اللّه  تبریزى: نگاه به فیلم  هایى كه موجب تحریك شهوت بر حرام یا ترویج فساد در جامعه باشد، جایز نیست.
آیت  اللّه  سیستانى: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه نیز باشد، بنابر احتیاط واجب نگاه به زنان جایز نیست.
 

پرسش ٣٥٣. در حین كار با شبكه‌ی اینترنت گاهى در كنار برخى از مقالات، عكس  هاى مبتذل دیده مى  شود كه ناگزیر از دیدن آن ها هستیم؛ راهنمایى شما چیست؟
آیات عظام امام، تبریزى، خامنه اى، سیستانى، فاضل و وحید: اگر به طور اتّفاقى چشمتان به آن بیفتد، اشكال ندارد؛ ولى نگاه به آن با قصد لذّت حرام است و بنابر احتیاط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه، جایز نیست.
آیات عظام بهجت، صافى، مكارم و نورى: اگر به طور اتّفاقى چشمتان به آن بیفتد، اشكال ندارد؛ ولى نگاه عمدى به آن (هر چند بدون قصد لذّت)، جایز نیست.
 

پرسش ٣٥٤. دیدن فیلم  هاى مبتذل به منظور سانسور كردن آن، چه حكمى دارد؟
آیات عظام امام، خامنه  اى، فاضل و مكارم: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، براى مأموران نظارت در مقام عمل به وظیفه‌ی قانونى ـ به مقدار ضرورت ـ اشكال ندارد؛ ولى باید از قصد لذّت اجتناب كنند. واجب است افرادى كه براى نظارت و بررسى گمارده مى  شوند، از جهت فكرى و روحى زیر نظر راهنمایى مسئولان باشند.
آیات عظام بهجت، صافى و وحید: نگاه به این فیلم ها ـ كه همیشه با نگاه شهوت برانگیز همراه است ـ جایز نیست.
آیت  اللّه سیستانى: اگر با قصد لذّت باشد، حرام است. اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به گناه باشد، بنابر احتیاط واجب، نگاه كردن به آن جایز نیست.
 

پرسش ٣٥٥. ظهور فیلم  هاى عكاسى و میكس به وسیله‌ی مرد، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اگر زن را نشناسد و باعث مفسده نشود، اشكال ندارد.
 

پرسش ٣٥٦. در حالى كه مى  دانیم مردان فامیل و آشنا، فیلم ما را مشاهده مى  كنند؛ آیا بر ما (زنان) جایز است بدون حجاب در مقابل فیلم  بردار ظاهر شویم؟
همه‌ی مراجع: خیر، باید حجاب خود را رعایت كنید.
 

پرسش ٣٥٧. حضور بانوان در میادین ورزشى مردان (مانند فوتبال و كشتى) وقتى كه با شورت و زیرپوش بازى مى  كنند، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع (به جز بهجت، تبریزى و سیستانى): نگاه زن به بدن نامحرم جایز نیست؛ هر چند بدون قصد لذّت باشد.
آیت  اللّه  بهجت: نگاه به آن ها بنابر احتیاط واجب جایز نیست و اگر باعث مفسده شود، حضور آنان حرام است.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: با توجّه به این كه حضور زنان در این گونه ورزشگاه  ها، باعث مفسده است، جایز نیست.
 

پرسش ٣٥٨. حكم تماشاى كشتى  گیران و سایر ورزشكاران با بدن نیمه برهنه، از تلویزیون براى بانوان چگونه است؟
آیات عظام امام، فاضل، سیستانى، نورى و وحید: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد و باعث مفسده هم نشود، اشكال ندارد.
آیات عظام بهجت، صافى و مكارم: با توجه به این كه نگاه به این نوع برنامه  ها، باعث فساد و تهییج شهوت مى  شود، جایز نیست.
آیت اللّه تبریزى: اگر به طور غیرزنده پخش شود و قصد لذّت و ترس افتادن به حرام نباشد، اشكال ندارد. امّا اگر به طور زنده پخش شود، در هر حال جایز نیست.
آیت اللّه خامنه  اى: اگر به طور غیر زنده پخش شود و قصد لذّت و ترس افتادن به حرام نباشد، اشكال ندارد. و اگر به طور زنده پخش شود، در هر حال بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.
تبصره. فرض مسأله، جایى است كه مردان ورزشكار و كشتى  گیر ناشناس باشند (یعنى او را از غیر طریق فیلم به طور شخصى نشناسد) وگرنه به فتواى همه‌ی مراجع تقلید، تماشاى آن حرام است.
 

1- نگاه به دختر براى خواستگارى چه شرایطى دارد؟
2- تماشای فیلم های مبتذل در موارد مختلف ذکر شده چه حکمی دارد؟

 

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
مسلم زکی‌زاده